De museoloog

Aflevering 2 – De emancipatie van het niet-standaard lichaamEen drieluik van De Museoloog over co-creatie, activisme en anders kijken in het Centraal MuseumWat betekent het om een niet-standaard lichaam te hebben in een samenleving die draait om ‘normaliteit’ en zelfredzaamheid? Deze aflevering duikt in de geschiedenis en het activisme van het Kreukelcollectief. Over validisme, zichtbaarheid en waarom een tentoonstelling als deze ertoe doet in een samenleving die liever wegkijkt.De tentoonstelling Ik ben gewoon hier in het Centraal Museum Utrecht is bijzonder. Niet alleen vanwege het onderwerp – het niet-standaard lichaam – maar vooral vanwege hoe die tot stand kwam: in nauwe samenwerking met het Kreukelcollectief, een groep activistische onderzoekers, denkers en makers met een beperking. In deze driedelige podcastserie onderzoekt strategisch adviseur Arnoud Odding wat co-creatie in de museumpraktijk betekent, waarom deze tentoonstelling zo belangrijk is en wat het vraagt van iedereen die meedoet.Een serie over luisteren, loslaten, en opnieuw leren kijken.Met bijdragen van: Bart Rutten (directeur Centraal Museum), Jacqueline Kool (Kreukelcollectief), Eline Pollaert (Kreukelcollectief), Eva Burgering (junior-conservator) en Kristine Kavelaars (projectcoördinator).

Afl 1: Co-creatie, hoe doe je dat?Wat gebeurt er als een museum een tentoonstelling niet óver mensen maakt, maar mét hen – in volledige gelijkwaardigheid.In de eerste aflevering van de podcastserie Ik ben gewoon hier onderzoek ik hoe het Centraal Museum samenwerkte met het Kreukelcollectief, een groep activistische onderzoekers, makers en denkers met een beperking.Een openhartig gesprek over gedeeld eigenaarschap, institutionele reflexen en wat er allemaal verandert als je écht samenwerkt.Een drieluik van De Museoloog over co-creatie, activisme en anders kijken. De tentoonstelling Ik ben gewoon hier in het Centraal Museum Utrecht is bijzonder. Niet alleen vanwege het onderwerp – het niet-standaard lichaam – maar vooral vanwege hoe die tot stand kwam: in nauwe samenwerking met het Kreukelcollectief, een groep activistische onderzoekers, denkers en makers met een beperking. In deze driedelige podcastserie onderzoekt strategisch adviseur Arnoud Odding wat co-creatie in de museumpraktijk betekent, waarom deze tentoonstelling zo belangrijk is en wat het vraagt van iedereen die meedoet. Een serie over luisteren, loslaten, en opnieuw leren kijken. Met bijdragen van:Bart Rutten (directeur Centraal Museum)Jacqueline Kool (Kreukelcollectief)Eline Pollaert (Kreukelcollectief)Eva Burgering (junior-conservator)Kristine Kavelaars (projectcoördinator) Van iedere aflevering is een volledig transcript gemaakt en te dowloaden via https://www.odding.nl/de-museoloog

“Ik kon mijn ogen niet geloven” – directeur Birgit Donker over haar nieuwe fotomuseum. Toen Birgit Donker, directeur van het Nederlands Fotomuseum, op zoek ging naar een nieuw onderkomen voor het museum, had ze schetsen gemaakt van een vierkant gebouw met het depot in het hart. En via allerlei omwegen stuitte ze uiteindelijk op pakhuis Santos in Rotterdam – een imposant, vierkant gebouw dat perfect past bij haar oorspronkelijke schets. “Ik kon mijn ogen niet geloven,” vertelt ze. “Dit was het gewoon.”Tweeëntwintig jaar na de opening in de binnenstad en 18 jaar na de verhuizing naar de Wilhelminakade, verhuist het Nederlands Fotomuseum in het najaar van 2025 naar dit historische pakhuis, op een steenworp afstand van de huidige locatie. Een plek die de fotografie eindelijk de ruimte geeft die het verdient. Want het is eigenlijk best gek: we leven in een beeldcultuur, maken gemiddeld 20 foto’s per dag, zo vertelt Birgit Donker, en toch is museale aandacht voor fotografie nog maar heel recent. Pas in 1989 begon het Rijksmuseum bijvoorbeeld serieus met het verzamelen van foto’s. En ook de fotomusea in Amsterdam en Den Haag zijn allemaal van rond de laatste eeuwwisseling.In deze aflevering van De Museoloog vertelt Birgit Donker over de bijzondere zoektocht, over de enorme waarde van fotografie – als kunst, als document, als verhaal – en over het belang van een echt fotografiemuseum. Want fotografie is zoveel meer dan kunst of documentair: het is misschien wel de meest veelzijdige spiegel van ons leven. Luister naar aflevering 34 en hoor waarom Pakhuis Santos de volgende grote stap is in de geschiedenis van het Nederlands Fotomuseum.

Tot zijn verrassing ontdekte Dingeman Kuilman – toen hij directeur werd van het Stedelijk Museum Breda – dat de wortels van het Nederlands Koningshuis in Breda liggen. Het verhaal van Nederland is zoveel rijker dan slechts de Hollandse geschiedenis dat hij besloot om er een vaste presentatie over te maken: De Nassaus van Breda. Ons nationale verhaal stamt uit de 19e eeuw en het vertelt over wie wij zijn, als natie. Maar dat narratief heeft door de eenzijdige nadruk op slechts een deel van de geschiedenis de neiging om andere perspectieven en mensen uit te sluiten. Door lokale geschiedenissen te vertellen en daarbij ook naar eerdere of latere periodes te kijken kunnen we een ‘open’ verhaal vertellen. Want een open verhaal is een divers verhaal en als er in deze tijd één ding nodig is dan is het wel het overbruggen van de kloof tussen verschillende groepen. Tussen de praktisch en de theoretisch opgeleide mensen bijvoorbeeld. Daarom ook wil Dingeman Kuilman zowel kunst als geschiedenis tonen in een van de nieuwste stadsmusea van Nederland.https://www.odding.nl/dingeman_kuilman/

Afl. 1: "Jullie weten niet wat je in huis hebt" Deze zomer besloot de Gemeenteraad van Heerlen om miljoenen te steken in de vernieuwing van het Thermenmuseum tot het Romeins Museum. Luister vanaf woensdag 10 december naar het ongelooflijke verhaal van ‘The making of het Romeins Museum’. Een verhaal over de neergang én de wederopstanding van een stad. Een verhaal ook over het strategisch denken en handelen van een gedreven groep mensen áchter het museum! Een succes waar jaren aan gewerkt is. Vanaf woensdag 10 december publiceer ik álledrie de afleveringen van deze mini-serie podcasts in één keer. Inspiratie uit Heerlen die ik graag met jullie deel, voor onder de kerstboom en om straks het nieuwe jaar met goede moed weer in te gaan. M.m.v. Hans Thuis, Jordy Clemens, Karen Jeneson, Benoît Mater, Jody Martens en Camille Oostwegel Aflevering 1, “Jullie weten niet wat je in huis hebt”, vertelt het verhaal van de ruim tien jaar die voorafgingen aan het miljoenenbesluit van de gemeenteraad van Heerlen. Het gaat over jarenlang laten zien wat je waard bent, zodat het moment van stemming voelt als een formaliteit: “Maar dat hadden we toch al besloten?”

Afl. 2: “Samen het persoonlijke oppakken” Deze zomer besloot de Gemeenteraad van Heerlen om miljoenen te steken in de vernieuwing van het Thermenmuseum tot het Romeins Museum. Luister vanaf woensdag naar het ongelooflijke verhaal van ‘The making of het Romeins Museum’. Een verhaal over de neergang én de wederopstanding van een stad. Een verhaal ook over het strategisch denken en handelen van een gedreven groep mensen áchter het museum! Een succes waar jaren aan gewerkt is. Vanaf komende woensdag publiceer ik álledrie de afleveringen van deze mini-serie podcasts in één keer. Inspiratie uit Heerlen die ik graag met jullie deel, voor onder de kerstboom en om straks het nieuwe jaar met goede moed weer in te gaan. Luister naar ‘The Making of het Romeins Museum’, met medewerking van Hans Thuis, Jordy Clemens, Karen Jeneson, Benoît Mater, Jody Martens en Camille Oostwegel Aflevering 2, “Samen het persoonlijke oppakken”, gaat over de diepe crisis die Heerlen doormaakte in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw. Het vertelt hoe de inwoners en het stadsbestuur, met enorme kracht en zelfverzekerdheid, samen weer betekenis willen geven aan hun stad. Daarbij speelt het Romeinse erfgoed een centrale rol.

Afl. 3 “Gewoon de mens van toen, heel dichtbij” Deze zomer besloot de Gemeenteraad van Heerlen om miljoenen te steken in de vernieuwing van het Thermenmuseum tot het Romeins Museum. Luister vanaf woensdag naar het ongelooflijke verhaal van ‘The making of het Romeins Museum’. Een verhaal over de neergang én de wederopstanding van een stad. Een verhaal ook over het strategisch denken en handelen van een gedreven groep mensen áchter het museum! Een succes waar jaren aan gewerkt is. Vanaf komende woensdag publiceer ik álledrie de afleveringen van deze mini-serie podcasts in één keer. Inspiratie uit Heerlen die ik graag met jullie deel, voor onder de kerstboom en om straks het nieuwe jaar met goede moed weer in te gaan. Luister naar ‘The Making of het Romeins Museum’, met medewerking van Hans Thuis, Jordy Clemens, Karen Jeneson, Benoît Mater, Jody Martens en Camille Oostwegel Aflevering 3 “Gewoon de mens van toen, heel dichtbij” draait om de vraag hoe je via ingekraste namen op oude potscherven in contact kunt komen met de mensen van toen. In Heerlen staat de mens centraal, zowel die van vroeger als die van nu.

De meerstemmige samenleving In de derde aflevering van The making of Labyrinthia, ‘De meerstemmige samenleving’, gaat het over de wijze waarop het Drents Museum ook heel andere groepen wil bereiken. Meerstemmigheid en inclusiviteit zijn in Drenthe niet persé hetzelfde als in bijvoorbeeld de Randstad. In de podcast bespreken we onder meer samenwerkingen met de Molukse gemeenschap en projecten gericht op mensen die minder bekend zijn met musea of niet vanzelfsprekend naar tentoonstellingen gaan. Inclusiviteit gaat echter verder. Het betekent ook rekening houden met bezoekers met fysieke of zintuiglijke beperkingen. Hoe maak je een tentoonstelling die toegankelijk is voor iedereen, ongeacht achtergrond of mogelijkheden? Labyrinthia laat zien hoe universele verhalen en vragen mensen uit alle lagen en plekken van de samenleving kunnen raken. In deze aflevering hoor je hoe het Drents Museum werkt aan een plek waar iedereen zich welkom voelt. Schrijf je in voor inspirerende verhalen van mensen die musea in beweging brengen: https://www.odding.nl/nieuwsbrief/

Niet het vakgebied maar de mens! In musea proberen we de hele wereld te vangen. Verzamelen is dan ook een oermenselijke bezigheid. We verzamelen om de wereld beter te begrijpen, om greep op ons bestaan te krijgen. Traditioneel waren collectiepresentaties in musea uitstallingen van de mooiste objecten die volgens wetenschappelijke inzichten werden geordend. Kunstmusea waren ingericht in scholen en stijlen; historische musea in tijdperken en landen of culturen en natuurhistorische musea volgden vaak de indeling van Linnaeus. Maar sinds een aantal jaren zijn we losser, associatiever en zelfs eclectischer geworden. Want het publiek wil verbaasd worden, verwonderd en meegezogen in andere denkwerelden. Het kunstpubliek krijgt nu vaak een thematische of ‘transhistorische’ presentatie voorgeschoteld en families een ‘belevenis’. Ook het Drents Museum heeft met ‘Labyrinthia’ afscheid genomen van de strikte indeling volgens traditionele vakgebieden. Het museum wil de zintuigen prikkelen en stelt ‘universele’ vragen. Het maakt van de grootste zwakte een kracht door het doolhof van zalen te omarmen en er een labyrintische reis door de collectie van te maken. Luister naar The Making of Labyrinthia in het Drents Museum met in deze tweede aflevering (vanaf 21/11) ‘Niet het vakgebied maar de mens’ gaat het over de universele vragen, over de zintuigen en over ‘Witte Maegie’, het vriendelijke huisspook dat je op je tocht door het museum begeleidt. Schrijf je in voor inspirerende verhalen van mensen die musea in beweging brengen: https://www.odding.nl/nieuwsbrief/

Aflevering 1: De gelijkbenige driehoek van Harry Tupan Hoe is het grote succes van het Drents Museum toch te verklaren? Het heeft ongetwijfeld met gevoel voor de tijdgeest te maken. Maar volgens directeur Harry Tupan is het eigenlijk vrij simpel. Je moet gewoon de gelijkbenige driehoek in de gaten houden met op iedere zijde een belangrijk thema: het verhaal, het object en de enscenering. Samen vormen deze drie thema’s het ideale beeld van hoe een tentoonstelling er voor het publiek moet uitzien. Het verhaal, het object en de enscenering moeten met elkaar in evenwicht zijn. Deze magische formule past het museum altijd toe. Dus zowel op de grote tijdelijke tentoonstellingen als nu op de collectiepresentatie Labyrinthia waar het publiek geconfronteerd wordt met universele vragen.  Luister naar aflevering 1 van The making of Labyrinthia: De gelijkbenige driehoek van Harry Tupan!